یکی از مظاهر مبارزات تجدد خواهانه و میهن پرستانه زنان ایران

یکی از مظاهر مبارزات تجدد خواهانه و میهن پرستانه زنان ایران

برای نشان دادن فعالیت های پر ارزش و شخصیت ارجمند بانوانی که تقریبا در نیم قرن پیش در ایران ، بخاطر بیداری و اعتلای نهضت بانوان ،بذل همت داشتند ،سزاوار است من باب نمونه ، درباره روانشاد بانو زنددخت که از زنان تجدد خواه و شاعر بوده به اجمال مطالبی در اینجا آورده شود:

روانشاد بانو زند دخت از سال 1306 تا انتشار مجله ((دختران ایران)) در سال 1311،مقالات و اشعار خود را در مطبوعا ت آنزمان ،از جمله در روزنامه های حبل المتین (چاپ هندوستان) و روزنامه عصر آزادی (شیراز) و شفق سرخ (تهران) در زمینه تساوی حقوق زن و مرد و آزادی زنان و کشف حجاب و وطن پرستی منتشر می کرد.  فعالیت های اجتماعی این بانوی عالیقدر و ترقیخواه به نوعی بوده که انسان را بیاد برنامه های مبارزاتی میهنی گاندی در هندوستان می اندازد و از نظر تقدس و پاکی نیز ژاندارک دوشیزه ارلئان را بخاطر می آورد.

روانشاد بانو زند دخت ، در بدو فعالیتهای اجتماعی خود ، شروع به متشکل ساختن زنان روشنفکر آن زمان نمود و با تشکیل جمعیت زنان در شیراز یزرگترین گام را در جهت بیداری زنان و هدایت فعالیتهای آنان برداشت . برنامه های مبارزاتی وی عبارت بود از :

1-  ترویج شعار تساوی حقوق زن و مرد در بین قاطبه بانوان

2-  بمبارزه کشاندن هر چه بیشتر زنان برای کشف حجاب .

3- تشویق همه زنان و مردان وطنخواه به خودداری از پوشیدن پارچه های خارجی و استفاده از پارچه های ایرانی

4-  تشویق صنعتگران ایرانی و کارهای دستی

5-  مبارزه با خرافات .

6-  ترویج علم و فرهنگ و ورزش در میان بانوان

7-   کشاندن هر چه بیشتر ایشان به فعالیتهای اجتماعی و کوشش در راه اعتلای نهضت بانوان .

روانشاد بانو زند دخت از خرداد 1311 به بعد به چاپ و انتشار مجله دختران ایران ،ابتدا در شیراز و سپس در تهران اقدام ورزید.

این بانوی عالیقدر اولین و بلکه تنها زنی بود که در آن زمان با چادر ،در جشنی که در مدرسه متوسطه ((شعاعیه شیراز))برپا شده بود ،پشت تریبون قرار گرفت و اشعار مهیجی را که در موضوع وطنپرستی سروده بود ، قبل از اجرای پیسی که آن شب در محل مدرسه اجرا شد قرائت کرد.

روانشاد بانو زند دخت ،همواره در مدرسه و هر محفلی و مجلسی با عشق و علاقه خاصی در راه مقدسی که در پیش گرفته بود جانانه فعالیت می کرد.

وی در مدرسه به تدریس اشتغال داشت ،برای اولین بار در شیراز دختران را به ورزش دسته جمعی واداشت ولی متاسفانه این اقدام بهانه ای بدست بعض کهنه پرستان داد تا جائی که او را مورد تکفیر قرار دادند.

آنان با هماهنگ ساختن بسیاری از مردم عامی با خود ،علیه این زن ترقیخواه شوریدند و بطور دستجمعی به اداره معارف (فرهنگ فارس) رفتند و برکناری او را از کار تعلیم و تربیت خواستار شدند ولی شادروان زند دخت از پیکار مقدسی که در پیش گرفته بود باز نماند و از پای ننشست .

بانو زند دخت ، پس از یک عمر فعالیت های ارجمند در راه آزادی زنان در سال 1331 از جهان رخت بر بست. آنچه این بانو پس از خود به جا گذاشت ،بسیاری از مطالب ادبی به صورت نظم و نثر و اشعری اجتماعی بود. که همه در تهییج زنان در راه احقاق حقوقشان می باشد.

بخشی از اشعار این بانو

ای بانوان با خرد ، این زندگی نیست

این زندگی غیر از اصول بندگی نیست

دفع فساد و ظلم با افسد نشاید

کی جهل ، رفع جهل و نادانی نماید

ای توده ! دیگر اطلس دیبا نپوشید

اندر ترقی وطن ، از جان بکوشید

من آرزومندم ، فداکاری نمایم

این ناله ها را ، از ته دل می سرایم

 فریماه